Op de keurtafel staat ….. de ….. Onyx
Algemeen:
Zoals veel van de kleurbenamingen van onze kanaries hebben we ook hier te maken met een naam die is afgeleid van een steen: Onyx. Zoeken we naar de plaats in het vraagprogramma, dan moeten we helemaal naar achteren doorlopen. In de regel betekent dit dat de kleur nog niet zo heel erg lang bij de liefhebbers bekend is. We gebruiken dan ook wel eens de term: nieuwe kleuren. Dit in tegenstelling tot kleuren die we al veel langer kennen. Die noemen we doorgaans klassiek. Maar als we zeggen dat deze kleur nog niet zo lang bestaat, dan moeten we wel bedenken dat hij al wel 20 jaar bekend is. En wellicht al wel langer ook. Precies weet ik dat niet zo. Ik meen dat we er in Nederland voor het eerst mee geconfronteerd werden in Breda op de COM wedstrijd. Een Spanjaard had deze vogels toen bij zich en toonde ze daar. Ze waren opvallend veel donkerder dan de vogels die wij kenden. Geen exemplaar van onze zwart reeks kwam eraan. Maar de uiting van het melanine was wel anders dan wij kenden. Dus er moest wel iets speciaals aan de hand zijn. En natuurlijk, er is altijd belangstelling voor iets nieuws, al is de prijs ook hoog. Sommige liefhebbers wisten exemplaren te bemachtigen en gingen ermee kweken. En natuurlijk bleef het niet bij de contacten die tijdens de COM werden opgedaan. Ook langs andere wegen kwamen deze nieuwe donker factorige vogels naar hier. En naar mate er meer vogels beschikbaar kwamen nam de veredeling toe. De vogels kwamen in handen van echte liefhebbers en dan weet je het wel. In het begin was het nog moeilijk om te weten wat er in de vogels zat. Welke factoren waren er allemaal werkzaam? Het is lastig de goede weg te vinden en er werd natuurlijk ook volop geëxperimenteerd. Vooral de opaal factor zat er diep in verweven. En velen kregen daar op een minder plezierige manier mee te maken. Want je kunt niet altijd zien welke factoren er in een vogel zitten. Dus ook teleurstellingen kwamen voor. Maar dat behoort ook bij de vogelhobby.
Agaat Onyx Wit Dominant
Agaat Onyx Geel Intensief
Agaat Onyx Geel Schimmel
In het algemeen is het een vereiste dat een nieuwe kleurslag goed te onderscheiden moet zijn ten opzichte van de bestaande kleurslagen. Helaas wordt niet altijd aan dit uitgangspunt voldoende aandacht besteed. Wat is nu het specifieke kenmerk dat de Onyx onderscheid van andere kleurkanaries? We weten dat in onze kleurkanaries de pigmenten eumelanine en phaeomelanine aanwezig zijn. Althans dat is het uitgangspunt van de wilde kanarie. Bij de Onyx wordt door een mutatie in de genen (het erfelijk materiaal wat uniek is) de vorming van het phaeomelanine belet en wordt de aanmaak van eumelanine versterkt. De uitingsvorm van het vermeerderde eumelanine vlakt wat af, omdat er geen ondersteuning meer is van het phaeomelanine. Hierdoor lijkt de Onyx wat matter en minder intensief. Dat is dus een kenmerk wat bij de kleur hoort. Door het meerdere eumelanine gaat de vogel er donkerder uitzien dan de vogels die we tot dan toe kenden. In het begin van het bekend worden van deze mutatie sprak men dan ook wel van een +/- mutatie, meer melanine. Maar zo is het dus niet helemaal, er is niet meer melanine, maar de verhouding is anders. De eumelanine krijgt meer kans om zich te manifesteren bij het gebrek aan phaeo melanine. We kennen de Onyx in 3 kleurslagen: de zwarte, de bruine en de agaat. Vooral bij de zwarte en bruine vogels moet het pigment heel donker zijn. De pennen dienen volledig en egaal geheel vol melanine te zijn.
Ik zei al dat bij het voortzetten van de kweek er ook verrassingen ontstonden. Zo bleek dat er bij de ontwikkeling van de kleur de factor Opaal is in gekweekt. Vele Onyxen laten kenmerken van Opaal zien. Dat is niet toegestaan en wordt negatief beoordeeld.
Zwart Onyx Rood Mozaïek type 1
Agaat Onyx Rood Mozaïek type 2
Pigment uiting:
De vogels in de zwart en bruin serie moeten een duidelijke bestreping laten zien. Deze moet direct boven de snavel beginnen en via de kop over de rug doorlopen. De flanken dienen gezien te worden als voortzetting van de rug en moeten daarom ook gestreept zijn. De bestreping dient ononderbroken te zijn en op een rechte lijn te liggen. De streepjes moeten even breed zijn als zones er tussen. Dus de verhouding moet ongeveer 50/50 zijn. Omdat het zwaar gepigmenteerde vogels zijn, en de concentratie van het pigment zich vooral in de kop en rug lijkt te bevinden, lijken de flanken soms wat lichter. Als de keurmeester dat als storend ervaart zullen punten in mindering gebracht worden. De egaliteit moet gehandhaafd blijven. Maar let wel: een donkere pigment driehoek in de in de rug, direct achter de kop, is een kenmerk van de Onyx. Ook de zeer donkere kop is iets wat we graag zien. Het streven naar egaliteit moet dus niet gaan ten koste van het verdwijnen van een belangrijk kenmerk.
De agaat onyx is natuurlijk wat minder diep van donkere kleur. Bovendien mag de bestreping wat smaller zijn en is die bovendien onderbroken. Zoals ook bij andere gepigmenteerde vogels, mag de bestreping bij de schimmelvogels wat breder zijn. Dat is ook het geval bij de vogels die de mozaïek factor bezitten. De eis van het ononderbroken zijn blijft bij vogels in de zwart en bruin series.
Grondkleur:
Deze aanduiding voor de zones tussen de pigmentstrepen behoort een mengeling te laten zien van de pigment kleuren met het Lipochroom. Als we de kleuren mengen ontstaat er een nieuw geheel, dat begrijpen we eigenlijk best. Maar het is soms nog wel wat moeilijk voorstelbaar en uit te leggen. De standaard is er echter heel duidelijk in, ook al gaat dat soms wel eens wat tegen ons gevoel voor schoonheid in. We hebben te doen met de afspraken van de standaard en behoren ons daaraan te houden. Anders wordt een keuring helemaal een soepzooitje. De mengeling bij een onyx bestaat dus vooral uit het pigment eumelanine, in veel minderde mate het pigment phaeomelanine en de Lipochroom kleuren wit, rood en geel. We krijgen dus al met al een behoorlijk donkere grondkleur omdat het eumelanine de overhand heeft. Deze donker factor, althans zo zien we hem, heeft een egaliserende werking.
Wat zijn de eisen om aan te voldoen?:
- Het volle melanine moet aan de snavelbasis beginnen.
- Bestrepingspatroon moet duidelijk waarneembaar zijn op kop, in de rug en in de flanken tot aan de aars.
- De bestreping moet ononderbroken zijn in de zwart en bruin serie. Bij de agaten moet de bestreping onderbroken zijn.
- De kleuruiting van het eumelanine is iets mat.
- Er mag geen zichtbaar phaeomelanine zijn.
- Ieder spoor van de opaalfactor leidt tot puntenaftrek.
- Zeer donker melanine bezit in de kop en de rug.
- Na de nek en tussen de schouders zit als het ware een donkere vlek, een driehoek.
- De vleugel en staartpennen moeten volledig vol melanine zitten.
- De kleur van de snavel en poten moet in harmonie zijn met het totaalbeeld van de vogel, bij de zwarten zwart, bij de bruinen licht bruin, bij de agaten lichtgrijs.
- Intensieve Onyxen moeten volledig intensief zijn.
- Schimmel Onyxen dienen een korte en fijn verdeelde schimmel over het gehele lichaam te laten zien.
- Als de vogels in het bezit zijn van de mozaïek factor dan dient dit maximale contrast op te leveren.
- Bij de zwarten en agaten is een maximale werking van de blauwfactor gewenst, bij de bruinen wat minder.
- De agaten moeten een duidelijke, symmetrische baardtekening hebben.
- Bij de schimmelvogels is de verhouding van pigmentstreep en tussen zone 60/40.
Het Lipochroom:
Wij kennen de onyxen met de volgende Lipochroom kleuren: recessief wit, dominant wit, geel, en rood. In de geel en rood serie kennen we ook nog de ivoorfactor en de mozaïek factor en ook de intensief factor kan hier een rol spelen. De eisen die gesteld worden aan de Lipochroom kleur zijn niet anders dan bij andere kleur series. De zuiverheid van kleur staat bovenaan. Ook moet de kleur duidelijk zichtbaar zijn. En dat kan met zoveel melanine nog wel eens moeilijk zijn.
Ook de mozaïekfactor komt in de verdrukking met zoveel pigment. En als de ivoorfactor ook nog eens om de hoek komt, wordt het helemaal moeilijk om te zien waar we mee van doen hebben.
Ik pleit ervoor dat we de kleurslagen duidelijk moeten kunnen onderscheiden om ze hoog te laten scoren. Ik ben er geen voorstander van dat voor iedere vogel die gekweekt kan worden, er ook een standaard moet komen. Naar mijn opvatting is het anders op den duur voor een keurmeester niet meer mogelijk een goed oordeel te vellen.
Natuurlijk vind ik ook dat er doorgegaan moet worden met experimenteren. Dat is iets wat we niet kunnen, en ook niet moeten willen, uitroeien .Maar anderzijds moeten we ook beseffen dat we bezig zijn met een hobby en niet met het aan elkaar voorleggen van puzzels.
Afrondend:
De Onyx is in de kweek een vogel die het goed doet. De veredeling moet steeds voortgaan in de richting van de standaard. Vooral het kwaad dat de Opaal factor heeft aangericht is groot. Het is zaak daar goed op te letten omdat die factor zich steeds weer openbaart.
Voor wat de uitmonstering betreft hebben we een opschuiven gezien naar donkerder pootjes en hoorndelen. Was dat in het begin nog maar matig, nu zijn er heel veel exemplaren met een goede uitmonstering. De beschrijving in de standaard van nu is duidelijk. Houdt u zich dus daaraan. Het aantal Onyxen wat we op een wedstrijd zien is nog maar steeds beperkt. De oorzaak daarvan is voor mij onbekend. Ook weet ik niet of er experimenten zijn om de Onyx in te kruisen in onze klassieke vogels. Misschien kan één van, lezers daarover eens wat vertellen.
De Onyx is dit jaar als bijzondere vogel in de schijnwerper gezet. Dat doen we ieder jaar met een kleurslag. Dus extra aandacht, zowel bij de Speciaalclub als bij het keurmeestercorps. Ook op de aanstaande Kampioen zullen we weer een opstelling maken bij de stand van de Speciaalclub. Hopelijk zullen we u daar ontmoeten.
Veel succes,
Sytze Meerema
Foto’s verantwoording blog Frans Begijn.
Bruin Onyx Geel Mozaïek type 1
Bruin Onyx Geel Mozaïek type 1
Bruin Onyx Geel Intensief
Zwart Onyx Rood Mozaïek rugdetail
Information only in Dutch available.